“Jarraipen-sentsoreek, LIFE-IP NAdapta-CCren barruan garatutako gainezkatzeen inpaktua murrizteko arintze-puntuetan, DSSen maiztasuna, intentsitatea eta ezaugarriak ezagutzen laguntzen digute”

Ur Hornidurako eta Saneamenduko Espainiako Elkartearen (AEAS) I+G+B taldeko idazkari tekniko izendatu berri zaituzte. Espainiako erreferentziazko elkartea da hiriko uraren sektorean; 300 enpresa ditu, sektore publikokoak zein pribatukoak, eta, oro har, 35 milioi pertsona baino gehiagori ematen diete zerbitzua 1.700 udalerritan. Zer suposatzen du zuretzat eta NILSA sosegate publikoarentzat?

Gure ikuspegitik ikasi dugunari ekarpena egiteko eta ikusgarritasuna emateko, eta erronka berberei aurre egiten dieten beste ikaskide batzuekin partekatzeko aukera bat da.

LIFE-IP NAdapta-CC erakundearen barruan, zer nolako ekintza erakusgarriak egiten dira NILSAn klima-aldaketaren eragina geldiarazteko? Eta nola baloratzen dituzu lortzen ari diren emaitzak?

Hainbat ekintza egin dira klima-aldaketara egokitzeko. Alerta goiztiarrean zentratuta daude, erantzuteko denbora hobeak eskaini ahal izateko. Alde batetik, sareen gainezkatzeek sortzen dituzten isurketa motak ezagutzea eta, bestetik, horiek saneamendu-sistemen funtzionamenduan duten eragina. Isurketen ezaugarriak ezagutzea ezinbestekoa da ura ibilguetara ahalik eta kalitate onenarekin iristeko tratamendurik onena eskaini ahal izateko.

Araztegian sartuta, bakterioek uretan dauden konposatuak nola banatzen eta xurgatzen dituzten modelizatzen ari gara. Ur kantitatea bakterioekin kontaktuan jartzen da, eta iragazki perkolatzaileetan gertatzen diren gainerako prozesuak ere.

Beste esparru batean, hiriko zati organiko solidoaren konpostajeari buruzko hainbat ikerketa egiten ditugu, prozesua ulertzeko eta hobetzen saiatzeko, eraginkorragoa eginez, ondoren agronomikoki aplikatzeko, eta, horrela, sortutako hondakinak murriztuz.

Ura ezinbesteko baliabidea izanez, zer garrantzi du alor horretako ikerketa sustatzeak? Eta, zehazkiago, LIFE-IP NAdapta-CC proiektuan, klima-aldaketari aurre egiteko egokitzapen-neurriak garatzen dituen Europako proiektu integratua, besteak beste, uraren arloan.

Egunez egun ur-iturriak murriztu eta/edo okertu egiten direla hainbat arrazoirengatik ikusten dugu: klima-patroien aldaketa, erabilera desegokiak, nekazaritza-eredu arriskutsuak. Hori dela eta, ingurune hartzaileetara egiten diren isurketen kalitatea handitu egin behar da, ibaietara, esaterako, asimilatzeko eta diluzitzeko gaitasun txikiagoa baitute.

Isurketen kalitatea hobetzeko zer metodo ditugun aztertu behar dugu.

LIFE-IP NAdapta-CCren barruan garatutako ekintzetan zentratuz, zer eraginkortasun dute jarraipen-sentsoreek gainezkatzeen inpaktua murrizteko arintze-puntuetan? LIFE-IP NAdapta-CCren barruan garatutako ekintzetan zentratuz, zer eraginkortasun dute jarraipen-sentsoreek arintze-puntuetan gainezkatzeen inpaktua gutxitzeko?

DSSen (saneamendu-sistemen gainezkatzea) maiztasuna, intentsitatea eta ezaugarriak ezagutzen laguntzen digute. Horrela, horiek murrizteko eta/edo saihesteko neurriak hartzeko gaitasuna dugu. Oso erabilgarriak dira; izan ere, instalatu ondoren, funtzionatzeko denbora luzea dute, eta mantentze-lan txikiak egiten dituzte.

Zer funtzio dute alerta goiztiarreko sistemek hondakin-urak tratatzeko instalazioetan? Zenbateko garrantzia dute?

Tratamendu-plantetan sartzen den isurketa motari eta horren konposizioari buruzko informazioa ematen digute. Horrela, instalazioak osorik aurre egin eta araztu ahal izango duen ala ez kalkula dezakegu, eta kasu horretan, arauz kanpoko isurketen aurrean larrialdi-plan baten bidez jardun eta agintari eskudunei abisatu.

Zertan datza RETOS MAGNYFOS proiektua?

Elkarlanerako 2019ko I+g+b Erronken deialdiaren proiektu bat da. Horren bidez, magnesiozko azpiproduktuak berriro erabiliko dira, hondakin uren araztegietan fosforoa berreskuratzeko, burrunba-prezipitazioaren bidez. Helburu nagusia ingurune erreal batean soluzio teknologiko bat diseinatzea, garatzea eta baliozkotzea da, hiriko hondakin-uretan dagoen fosforoa modu eraginkorrean berreskuratzeko eta, aldi berean, magnesio handiko azpiproduktu industrialei balioa emateko. Proiektuan parte hartzen dutenak, NILSAz gain, Magnesitas Navarras SA enpresa, Ceit zentro teknologikoa eta Bartzelonako Unibertsitatea dira.

Zer garrantzi du saneamendu-sistemaren gainezkatzeak kontrolatzeak euri gertakari puntualetan (DSS)?

Horiei aurrea hartzea ezinbestekoa da, eta gainezkatze horiei lotutako kutsadura tratatzeko bitartekoak izatea are gehiago, asfaltoaren moduko eremuetan pilatutako kutsadura baitaramate. Horregatik, gainezka egin aurretik ahalik eta tratamendu gehien egiteko gai izan behar dugu. Horrela, ura ahalik eta garbien iristen da ibilguetara.

Zer emaitza ditu hiriko estolderia-sareak drainatze-sistemen bidez bereizteak?

Udalerri askok sare unitarioak dituzte bereizleak izan beharrean, hau da, euri-ura eta ur beltza biltzen duten sareak, araztegietara doazenak. Egoera horretan, araztegiek euri-ura tratatzen dute, eta ez da beharrezkoa ur hori tratatzea, alferrik energia-gastua eraginez eta landareen tratamendu-ahalmena murriztuz, ur beltza tratatzeko lekua kentzen baitute.

Helburua sare bereiziak izatea da, euri-ura araztegietan tratatu ez dadin. Era berean, sareetako euri-ura eta lurrazaleko jariatze-urak eramaten duena drainatze iraunkorreko hiri-sistemetara bidera ditzakegu, jariatze-urak kutsatzaile antropogeniko asko baitaramatza, araztegietan edo ibilguetan nekez ken daitezkeenak. SUDSak erraztu egiten dute konposatu horiek uretatik bereiztea, hainbat teknikaren bidez, hala nola lurretik iragaztea, eta, horri esker, ura garbi iritsi zen ibilguetara.