Eduki publikatzailea

Nafarroa osoko 150 udalek baino gehiagok klima aldaketara egokitzeko neurriak lehenetsi dituzte

LIFE-IP NAdapta-CCk, Alkateen Itunaren eskutik, hainbat tailer antolatu ditu abendutik urtarrilera bitartean Klimarako eta Energia Iraunkorrerako Tokiko Ekintza Planak egitea bultzatzeko.

31-01-2022


Nafarroako 154 udalerrietako ordezkariak gonbidatuak izan dira LIFE-IP NAdapta-CCk, Alkateen Itunaren eskutik, abendutik urtarrilera bitartean antolatutako tailer ezberdinetara, tokian tokiko klima-aldaketara egokitzeko neurriak bultzatzeko. Iparraldetik hegoaldera, Bidasoa, Mendialdea, Sakana, Zangozako Eskualdea, Prepirineoa, Iruñerria, Iruñerriko Haranak eta Esteribar-Ezkabarte- Olaibar, Lizarraldea (Lizarra, Estellerriko Erribera eta Mendia), Erdialdea (Izarbeibar-Novenera, Ipar Erdialdea eta Hego Erdialdea), eta Erriberako (Erribera eta Erriberagoitia) ordezkariak bertaratu dira.

Bidasoa.

Bidasoako Eskualdeko udalentzat funtsezkoa da Administrazioak eredu izatea pobrezia energetikoa arintzeko, egokitzeko eta prebenitzeko ekintzetan, tokiko ondorioak murrizteko. Autokontsumoa, tokiko energia-komunitateak eta energia berriztagarriak sustatzeko neurriak ere proposatu zituzten.

Era berean, objektuen eta materialen konponketa- eta berrerabilpen-programen bidez hondakinen sorrera murriztearen aldeko apustua egin zuten, eta azpimarratu zuten irtenbidea ez dela izan behar hondakinak bereiztea soilik.

Ingurune naturala aldaketa klimatikoari egokitzeari dagokionez, baso-kudeaketa jasangarri eta egokituan oinarritutako neurriak seinalatu zituzten, eta suteen kontra basalandarismoaren eta baso-kudeaketaren aldeko apustua egin zuten.

Mendialdea.

Mendialdeko eremuko parte-hartzaileek gaur egungo garraio publikoaren edo partekatuaren sarea hobetzearen aldeko apustua egin zuten, maiztasuna handituz, baita energia-komunitateen alde ere, aholkularitza espezializatuarekin. Ildo horretan, inguruko talde batzuk arintzearekin lotutako gaietan trebatzen ari dira. Horrela, zonako minizentral hidroelektrikoak tokiko energia ekoizteko erabiltzea baloratzen dute.

Gainera, positibotzat jo dute lehen sektorea egokitzeko laguntzekin lotutako guztia: baso-kudeaketa egokitzailea, abeltzaintza estentsiboa bultzatzea eta suteak prebenitzea.

Sakana.

Sakanako herriek nekazaritza eta abeltzaintza jasangarria proposatu zituzten egokitzapen neurri gisa; suteen aurreko prebentzio-neurri gisa basalandarismoa bultzatzea azpimarratu zuten, baso-kudeaketa jasangarria edo ura bereizteko sareak sortzea eta mantentzea, klima-aldaketara egokitzeko neurri gisa.

Udal ordezkariek, halaber, lehentasuna eman zioten beren zonaldean aldaketa klimatikoa arintzeko neurri zehatzei, hala nola garraio publikoaren sarea hobetzeari eta, Sakanako orografia kontuan hartuta, mugikortasun alternatiboko sareak sustatzeari, eta interesa agertu zuten komunitate energetikoen garapenarekiko.

Zangotzako Eskualdea.

Bestalde, Zangozako Eskualdeko udalerriek lehentasunezkotzat jo zituzten uholdeak prebenitzeko uraren kudeaketarekin eta natura-, basogintza- eta nekazaritza-ingurunearen kudeaketarekin zerikusia duten LIFE-IP NAdapta-CCren ekintza guztiak. Baita biztanleriaren asentamendua eta autokontsumoarekin eta energia-komunitateekin zerikusia duten ekintzak ere. Klima-aldaketa arintzeko eta klima-aldaketara egokitzeko langile espezializatuek emandako laguntza ere interesgarria izan zen parte hartu zuten erakundeentzat.

Prepirineoa.

Prepirineo nafarraren udalerriek ur-hornidurako sistemak ezartzearen aldeko apustua egin zuten, Itoizko ubidearen hurbiltasunean oinarrituta. Bestalde, eta Nafarroako beste eskualde batzuek bezala, garrantzitsutzat jotzen dute energia berriztagarrien arloko aholkularitza profesionala izatea, zonan energia berriztagarrien ekoizpen handia duten proiektuak (parke eolikoak, etab.) ugaritzen ari direlako, eta paisaiari kalte egiten diotelako. Era berean, aholkularitza profesionala eskatu zuten Drainatze Jasangarriko Hiri Sistemek eta ura atxiki eta optimizatzeko sistemek klima-aldaketa arintzeko eta horretara egokitzeko eskaintzen dituzten aukeretan sakontzeko.

Era berean, beste eremu batzuekin bat etorri ziren klima-aldaketarako egokitzapena lantzearen garrantziari dagokionez, lehen sektorearen esparruan (basalandarismoa, suteak...), eta positiboki baloratzen dute baso-mailako egokitzapen-kudeaketari buruzko prestakuntza.

Iruñerria.

 Iruñerriko udalek (Antsoain, Berriozar, Aranguren, Eguesibar, Galar (Galar Zendea), Noain (Elortzibar), Burlata eta Atarrabia) gehien eskatu zituzten neurrien artean, honako hauek nabarmentzen dira: energia-autokontsumorako sareak sortzea, uraren erabilera egokia planifikatzea, mugikortasun jasangarrirako eskualdeko plan bat egitea edo hondakinen sorrera murriztea.

Era berean, udal-arduradun baten figura sortzea planteatu zen, klima-aldaketari buruzko politikak kudeatu eta koordinatzeko, uholdeak murrizteko neurriak ezartzeko, eraikinen birgaitze energetikoa bultzatzeko eta energia- eta klima-kalteberatasuneko egoeran dauden etxeak antzemateko.

Iruñerriko haranak, Esteribar, Ezkabarte, Olaibar

Iruñerriko Haranak bat etorri ziren egoera onean ez dauden sakan txikiak berreskuratu nahiko lituzketela esatean.

Horrela, Ezkabarteko ordezkariak kezkatuta agertu ziren Utzama ibaiak eragindako uholdeekin udalerriak dituen arazoengatik, eta basoko jarduera galdu den eremuetan gerta daitezkeen suteen aurrean beldurra agertu zuten. Hala, baso-kudeaketa egokitzailearen garrantzia nabarmendu zuten, eta interes berezia erakutsi zuten udalerriaren eguneroko ekintzetan txertatzeko.

Garraioari dagokionez, badakite herritarrak Iruñearen mende daudela neurri handi batean, eta bertara joaten direla egunero; beraz, zaila da garraio partekatuaren proposamena bateragarri egitea maiztasunari eta ordutegiei dagokienez.

Modu positiboan baloratu zuten komunitate energetikoekin eta subiranotasun energetikoarekin zerikusia duena, eta, horretarako, aholkularitza profesionala beharko lukete. Beren udal-politika askotan dagoen tokiko produktua bultzatzearen alde ere egin zuten.

Lizarra.

Lizarrako Udalak mugikortasun iraunkorreko planak hobetzearekin lotutako ekintzak lehenetsi zituen, hiria oinezkoengana eta bizikleta garraiobide gisa erabiltzen duten pertsonengana gehiago bideratuz; garraio publikoko sareak indartzea eta ibilgailu alternatiboen erabilera sustatzea, zero emisiorekin. Ildo beretik, Udalak erregai berriztagarriekin kargatzeko guneak handitzearen aldeko apustua egin du. Era berean, Drainatze Jasangarriko Hiri Sistemak ezartzearen garrantzia azpimarratu zuten, udalerriko ur-hornidurako sistemak modernizatzea eta, adibidez, lorezaintzako ureztatze-sistema optimizatzea.

Bestalde, Estellerriko Erriberako udalerrientzat, planteatutako kezka nagusietako bat garraioari eta mugikortasun jasangarriari buruzkoa izan zen, are gehiago bizilagunen ehuneko handi bat adinekoa izanda. Horregatik, garraio eta mugikortasun iraunkorrak bultzatu nahi dute, Lizarrako Ospitalerako autobus-zerbitzua barne hartuko duen plan baten bidez. Klima-aldaketara egokitzeko eta arintzeko kontuan hartzeko beste neurri batzuk klima-aldaketara egokitutako nekazaritza jasangarriarekin lotutakoak dira.

Estellerriko Mendia, bere aldetik, ikuspegi klimatikoa kontuan hartzen duen baso-kudeaketa eta suteak prebenitzeko basalandarismoa neurri garrantzitsutzat jo zituen, komunalak eta larreak zaintzeko abeltzaintza-sektore handia duen eremu bat baita. Nekazaritzari dagokionez, pestizidarik gabeko produktu ekologiko eta lokalaren alde egin zuten.

Erdialdea.

Erdialdeko partaidetzak Hegoaldeko Erdialdeko Eremua, Iparraldeko Erdialdeko Eremua eta Izarbeibar-Novenera hartu zituen.

Hegoaldeko Erdialdeko Eremuko udalerrientzat, lehentasunezkoak dira, besteak beste, energia-eraginkortasuna bultzatzeko eta sustatzeko finantzaketa edo diru-laguntzak lortzeko formulak, edo hiri-plangintzan klima-aldaketari egokitutako irizpideak, arlo horretan espezializatutako langileak egotea, laguntza eman diezaieten, beharrezkoa izanez.

Positiboki baloratu ziren uholde-arriskuari aurre egiteko larrialdi-planak eta plan horiek kudeatzeko tresna informatikoak ezartzea, hala nola Caparrosorentzat AVENIDA edo Erriberrirentzat RIADA, eta horiek LIFE-IP NAdapta-CC barruan garatu ziren.

Horrez gain, basalandarismoa sustatzearen aldeko apustua egin zuten, artzaintza suteen aurrean prebenitzeko eta klima-aldaketara egokitzeko neurri gisa hartuta, eta Olite-Erriberrin oso beharrezkotzat jotzen dute.

Izarbeibar-Novenerak tokiko kontsumorako energia berriztagarrien aldeko apustua egin zuen. Hala, Artajonako Udalak energia fotovoltaikoa sustatzen jarraituko du, azken urteotan egin duen bezala; bitartean, Tiebasek kontsumo partekatuko instalazioen aldeko apustua egingo du (Udalarentzat eta Kontzejuarentzat), beste udal eraikin batzuk energiaz hornitzeko aukera ematen baitute, eta Muruarte de Reta eta Obanosek bezala, Tiebasek ere energia-komunitateen aldeko apustua egingo du. Oso egokitzat jo zen Tokiko Ekintza Taldeen eta Garapen Eragileen aholkularitza dela-eta jasotzen duten laguntza, baina oraindik laguntza eta aholkularitza behar dela uste dute.

Gainera, kezka handia agertu zuten uholdeen aurrean uraren kudeaketagatik  (ibaiak eta euri-urak), baita bero-boladekin, birusen agerpenarekin eta gaixotasun emergenteekin lotutako guztiagatik ere.

Erribera eta Erriberagoitia.

Uraren kalitatea, hornidura-sareen egoera edo banaketan galerak saihestea; eta energia-eraginkortasunarekin lotutako hainbat alderdi izan ziren Erribera eta Erriberagoitiako udaletako ordezkariek aldaketa klimatikora egokitzeko haien tailerrean proposatu zituzten neurrietako batzuk.