Eduki publikatzailea

Landa Garapenak 60 mahatsondo-barietate baino gehiago berreskuratu ditu Nafarroako mahastien aniztasuna babesteko lanean

Vinos Old-Vidaos jardunaldiaren edizio berri batek "Mahatsondo bereziak" proiektuari heldu dio gaur Erriberrin, Joaquin Galvez adituak zuzendutako dastatze tematiko baten ondoren

06-08-2021


Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuak, EVENA, Mahastizaintza eta Enologia Atalaren bidez, Foru Komunitateko mahastien aniztasuna babesteko lanean, berreskuratutako tokiko 60 mahatsondo-barietate baino gehiago zenbatu ditu, 2002. urteaz geroztik garatzen ari den "Nafarroako mahatsondo Berezien eta Vinos Old-Vidaos "antzinako landare-materialarekin egindako jarraipen eta ikerketa-proiektuaren esparruan.

Proiektuaren emaitzak eta bilakaeraren berri eman du gaur Felix Cibriainek, Departamentuko Mahastizaintza eta Enologia Ataleko teknikariak, Erriberrin EVENAren instalazioetan izan diren Vinos Old-Vidaos jardunaldian. Ondoren, ardo horien gaikako dastatzea egin dute Joaquin Galvezek, Enologiako espezialista eta aholkulariak, zuzenduta.

Jardunaldiaren edizio berriari hasiera emateko, Itziar Gomez kontseilariak nabarmendu du Nafarroako laborantza-eremuan mahasti zaharreko barietateak erreskatatzeko EVENAk egindako lanak duen garrantzia, “bilketan eta karakterizazioan egindako lanaz gain, bildutako barietateekin egindako esperimentazioarengatik ere, aukera ematen baitu ekoizpen eta kalitate mailako ratioak ez ezik, mahastizaintzaren egungo eta etorkizuneko premietara egokitzeko duen gaitasuna ere aztertzeko”.

Kontseilariak, halaber, azpimarratu du “barietate horietako askok zerikusia dutela gure kultura, tradizio, arte eta baita erakarpen handiko zenbait paisaiaren alderdi ezberdinekin, eta horrek paregabe egiten dituela, berreskuratutako barietateak leku batekin, egiteko modu batekin, pentsatzeko modu batekin eta etorkizunerako ikuspegi batekin lotuta baitaude; gainera, sektorearentzat aukera berriak ekartzeaz gain, ardoen kalitatean aurrera egiteko eta eskaintza hobetzeko aukera ematen digute, merkatuan zerbait bakarra eta imitaezinarekin kokatzeko”.

Gomezek honako hau ere azpimarratu du: “garrantzitsua da mahasti zaharretako barietateak zaintzea, biodibertsitatea zaintzeko beharrezkoa den testuinguruan eta gure mahastizaintza klima-aldaketaren efektuetara egokitzeari dagokionean ere, laborantza-baldintza berrietara ondoen egokitzen diren barietateak berreskuratuta, lehortearen eta gaixotasun berrien aurrean toleranteagoak izan daitezen”.

Horrez gain, Gomezek esan du mahasti horiek berreskuratzeko lana babestuko dutela, Departamentuak aurrekontu bidez onartuta EVENAren bitartez, eta MINORVIN eta VITISAD bezalakoekin lotutako proiektuen babesa ere badutela. Era berean, zonako 50 mahastizainen lankidetza nabarmendu eta eskertu du, mahasti zaharretako barietateei eusteagatik, eta beste 15 nekazari eta upategiena ere bai, egun inplikatuta egoteagatik landatze esperimentalean, barietate horiek beren mahastietan landatuta.

Jardunaldia 2012az geroztik egiten da, eta edizio berri honetan 50 pertsonak hartu dute parte (nekazaritza-erakundeetako eta upategi ezberdinetako ordezkariak, mahastizainak, kontseilu arautzailekoak…). Hain zuzen ere, Joaquin Galvez espezialista eta komunikatzailearen azalpenak entzun dituzte. Ondoren, Erriberriko Bareton finkan landatutako aspaldiko barietate ezberdinetako 12 ardo (6 zuri eta 6 beltz) dastatu dituzte.

Programa osatzeko, Maite Rodriguez doktorearen “Garnacha Blanca. ADN, racimos y aromas de sus uvas” liburua aurkeztu dute, Garnacha Blanca landare-bildumako ikerketa molekularra eta agronomikoa biltzen duena.

Barietateak berreskuratzea EVENAn: ezagutza eta sektorearekin duen konexioa

2002az geroztik, EVENAk landare-materiala berreskuratzeko egindako lanetan, orain arte 65 barietate errekuperatu ahal izan dituzte. Partzela esperimentalean karakterizazio agronomiko eta enologikorako lehen hurbilketa egin da. Lan horren barruan, identifikatu ezin izan diren anduiak aurkitu dira, erreferentziazko zentroen datu-basean ez egoteagatik, eta, beraz, barietate ezezagun bezala hartu dira.

EVENA Estazioaren partzela esperimentalean, karakterizazio agronomiko eta enologikorako lehen hurbilketa egin da. Bildutako barietate guztietatik, talde batekin lan egiten da, hainbat irizpideren arabera hautatua; hala nola, aniztasuna eta landatartasuna, mahastizaintzaren egungo eta etorkizuneko premietara egokitutako ekoizpen eta kalitate ratioak erakusteaz gain.

Andui ezezagun horien zati bat Merkataritza Barietateen Erregistroan eta antzinako mahastietatik berreskuratutako barietate ezberdinen klon egiaztagarrien Erregistroan inskribatzeko azken prozesuan aurkitzen da jada; esate baterako, Garnatxa Zuria eta Tempranillo.

Deskribatzeko egindako lana zabala da, eta ebaluazioa ikuspegi sanitariotik, anpelografikotik, morfologikotik, agronomikotik eta enologikotik egiten da, hori guztia lortutako ardoen karakterizazio organoleptikoarekin berretsita.

Proiektuaren azken helburua da barietate interesgarriak sektorera iristea erraztea. Horretarako, Nafarroako mintegi-sektorearekin lanean ari dira biderkatzeko eta upategiekin material hori modu esperimentalean baliozkotzeko laborantzako egoera ezberdinetan.

Gaur egun, Atalak bi proiektutan hartzen du parte: bat Minorvin izenekoa: “Mahatsondoaren barietate minoritarioak baloratzea, mahastizaintzako eta ardogintzako aniztasunerako duen potentzialarengatik eta klima-aldaketaren aurreko erresilientziarengatik”. Bertan, mahastizaintzako eta ardogintzako 16 ikerketa-zentrok esku hartzen dute. Beste proiektua Vitisad deitzen da, Klima-aldaketara egokitzeko mahastizaintzako estrategia eta praktika iraunkorrak”, POCTEFAren eremuan, eta honako hauekin lankidetzan: Neiker, Nekazaritzako Ikerketa eta Garapeneko Euskal Institutua, Errioxako Gobernuko Nekazaritza eta Abeltzaintzako Zuzendaritza Nagusiko ICVV, Pirinio Atlantikoetako Nekazaritza Ganbera eta Mahasti eta Ardoaren Frantziako Institutua.