Eduki publikatzailea

IPCCren azken txostenak (2022/02/28) ohartarazten du klima-aldaketa bizkortzen ari dela eta mehatxu gero eta larriagoa dela planetaren gizateriaren ongizaterako eta osasunerako

Klima Aldaketari buruzko Adituen Gobernu Arteko Taldeak berehalako egokitzapen-neurriak hartzeak, LIFE-IP NAdapta CCn garatzen direnak bezalakoak, etorkizuna ziurta dezakeela azpimarratu du.

01-03-2022


Gizakiak eragindako klima-aldaketa disrupzio arriskutsu eta orokorra eragiten ari da naturan, eta mundu osoko milaka milioi pertsonaren bizitza kaltetzen ari da, arriskuak murrizteko ahaleginak egin diren arren. Erantzuteko gaitasun txikiena duten pertsonak eta ekosistemak dira kaltetuenak, esan dute zientzialariek Klima Aldaketari buruzko Gobernu Arteko Taldearen (IPCC) azken txostenean. “Txosten honek gelditasunaren ondorioei buruzko ohartarazpen serio bat dakar”, adierazi zuen Hoesung Lee IPCCko presidenteak. “Txostenean erakusten denez, klima-aldaketa gero eta mehatxu larriagoa da gure ongizaterako eta planetaren osasunerako. Oraingo honetan hartzen diren neurriek zehaztuko dute nola egokituko diren pertsonak, eta naturak nola erantzungo dien gero eta handiagoak diren klima-arriskuei".

Ildo horretan, gogorarazi behar da LIFE-IP NAdapta-CC Nafarroan klima-aldaketara egokitzeko estrategia integratua dela, eta Foru Erkidegoak klima-aldaketaren aurrean nazioarteko konpromisoari egiten dion ekarpenaren parte dela. Europako proiektuak klima-aldaketara egokitzeko neurriak garatzen ditu sei arlotan (Ura, Basoak, Nekazaritza eta abeltzaintza, Osasuna, Azpiegiturak eta lurralde-plangintza eta Monitorizazioa eta Tokiko Ingurunea).

IPCCren txostenaren arabera, datozen bi hamarkadetan, planetak saihestezinak diren hainbat arrisku klimatikori aurre egingo die, 1,5°C-ko berotze globalarekin. Berotze maila hori aldi baterako gainditzen bada, inpaktu larri gehigarriak sortuko dira, eta horietako batzuk itzulezinak izango dira. Gizartearentzako arriskuak areagotuko dira, batez ere altitude txikiko kostaldeko azpiegitura eta kokalekuetarako.

Premiaz hartu behar dira gero eta arrisku handiagoei aurre egiteko neurriak

Bero-boladen, lehorteen eta uholdeen gorakadak landareen eta animalien tolerantzia-atalaseak gainditu ditu jada, eta hainbat espezieren heriotza-tasa eragin du, hala nola zuhaitz eta koralena. Muturreko fenomeno meteorologiko horiek aldi berean gertatzen dira, eta horrek bata bestearen atzetiko inpaktuak sortzen ditu, gero eta zailagoa baita kontrolatzea. Fenomeno horiek direla eta, milioika pertsona elikagaien eta uraren segurtasunik ezaren eraginpean geratu dira, batez ere Afrikan, Asian, Erdialdeko eta Hego Amerikan, uharte txikietan eta Artikoan.

Bizitzarik, biodibertsitaterik eta azpiegiturarik ez galtzeko, premiaz hartu behar dira klima-aldaketara egokitzeko anbizio handiko neurriak, eta, aldi berean, berotegi-efektuko gasen emisioak azkar eta nabarmen murriztea lortu behar da. Txosten berriaren arabera, egokitzapenaren arloko aurrerapenak desberdinak dira, eta hartutako neurrien eta arrisku gero eta handiagoei aurre egiteko behar denaren arteko aldeak gero eta sakonagoak dira. Arrakala horiek handiagoak dira diru-sarrera txikiagoak dituzten biztanleen artean

II. Lantaldearen txostena IPCCren Seigarren Ebaluazio Txostenaren (IE6) bigarren atala da, eta aurten osatuko da. Hoesung Leek azaldu zuenez, “txosten honetan klimaren, biodibertsitatearen eta pertsonen arteko interdependentzia aitortzen da, eta natura, gizarte eta ekonomia zientziak IPCCren aurreko ebaluazioetan baino modu eraginkorragoan integratzen dira. Arrisku klimatikoei aurre egiteko berehalako eta asmo handiagoko neurriak hartzeko premia nabarmendu da. Ezin da tinta-erdiekin jarraitu”.

Natura babestea eta indartzea funtsezkoa da etorkizun duina ziurtatzeko.

Klima aldakor batera egokitzeko hainbat aukera daude. Txosten honetan, naturak klima-arriskuak murrizteko eta, aldi berean, pertsonen bizitza hobetzeko eskaintzen dituen aukerei buruzko ideia berriak ematen dira. “Ekosistema osasuntsuak klima-aldaketarekiko erresilienteagoak dira, eta bizitzarako ezinbestekoak diren zerbitzuak ematen dituzte, hala nola elikagaiak eta ur garbia hornitzea”, adierazi zuen Hans-Otto Pörtner IPCCko II. Lantaldeko presidentekideak.

“Ekosistema degradatuak leheneratzean eta lehorreko, itsasoko eta ur gezako habitaten % 30 eta % 50 artean eraginkortasunez eta ekitatez kontserbatzean, gizarteak naturak karbonoa xurgatzeko eta biltegiratzeko duen ahalmenaz balia daiteke, eta garapen jasangarria lortzeko aurrerapenak azkartu ditzakegu, baina funtsezkoa da laguntza finantzario eta politiko egokia izatea”.

Zientzialariek adierazi dute klima-aldaketak munduko hainbat joerarekin elkarreragiten duela, hala nola baliabide naturalen kontsumo ez-iraunkorrarekin, urbanizazio gero eta handiagoarekin, desberdintasun sozialekin, muturreko fenomenoek eragindako galera eta kalteekin eta pandemiarekin, eta horrek arriskuan jartzen du etorkizuneko garapena.

“Gure ebaluazioak argi eta garbi adierazten du, erronka horiei erantzuteko, guztiek -gobernuek, sektore pribatuak eta gizarte zibilak- lagundu behar dutela arriskuen murrizketari lehentasuna emateko, bai eta erabakiak hartzerakoan eta inbertsioetan berdintasuna eta justizia lehenesteko ere”, adierazi zuen Debra Robertsek, IPCCko II. Lantaldeko presidentekideak.

“Modu horretan, hainbat interes, balio eta mundua ikusteko modu bateratu daitezke. Ezagutza zientifiko eta teknologiko espezializatuak eta indigenen eta bertakoen ezagutzak bateratzean, irtenbideak eraginkorragoak izango dira. Garapen jasangarria eta klimarekiko erresilientea lortzen ez badugu, etorkizun bat izango dugu pertsonentzat eta naturarentzat, eta ez da batere egokia izango”.  

Hiriak: inpaktu eta arriskuen puntu kritikoak, baina konponbidearen funtsezko zati bat

Txosten honetan, klima-aldaketaren inpaktuen eta arriskuen ebaluazio zehatza egiten da, bai eta aldaketa horretara egokitzea ere, munduko biztanleriaren erdia baino gehiago bizi den hirietan. Pertsonen osasuna, bizitza eta bizirauteko bitartekoak, funtsezko ondasunak eta azpiegiturak bezala, energia- eta garraio-sistemak barne, gero eta gehiago kaltetzen dituzte bero-boladek, ekaitzek, lehorteek eta uholdeek eragindako arriskuek, bai eta bilakaera moteleko aldaketek ere, adibidez, itsas mailaren igoerak.

“Urbanizazio gero eta handiagoak eta klima-aldaketak, oro har, arrisku konplexuak sortzen dituzte, batez ere dagoeneko gaizki planifikatutako hiri-hazkundea duten hirietan, pobrezia- eta langabezia-maila altuetan eta oinarrizko zerbitzuen gabezian”, gaineratu zuen Debra Robertsek.

“Hala ere, hiriek klima-ekintzarako aukerak ere eskaintzen dituzte: eraikin berdeek, ur garbiaren eta energia berriztagarrien hornidura fidagarriek, eta hiri- eta landa-eremuak lotzen dituzten garraio-sistema iraunkorrek gizarte inklusiboagoa eta bidezkoagoa lortzen lagun dezakete.”

Ustekabeko ondorioak eragin dituzten neurrien gero eta ebidentzia gehiago daude; adibidez, natura suntsitu da, pertsonen bizitza arriskuan jarri da edo berotegi-efektuko gasen emisioak areagotu dira. Hori guztia saihestu daiteke, baldin eta alderdi interesdun guztiek plangintzan parte hartzen badute, berdintasunari eta justiziari behar bezalako arreta eskaintzen bazaie eta indigenen eta tokian tokiko ezagutzak aprobetxatzen badira.

Ekintza-marjina gero eta txikiagoa

Klima-aldaketa tokian tokiko konponbideak eskatzen dituen mundu-mailako erronka da; horregatik, II. Lantaldeak IPCCren seigarren ebaluazio-txostenari egiten dion ekarpenak eskualdeko informazio zehatza ematen du, klimaren garapen erresilientea errazteko.

Txostenean argi eta garbi adierazten da klimaren garapen erresilientea erronka bat dela gaur egungo berotze-mailekin. Garapen hori mugatuagoa izango da berotze globalak 1,5°C (2,7°F) gainditzen badu. Eskualde batzuetan, garapen hori ezinezkoa izango da berotze globala 2°C (3,6°F) baino gehiago handitzen bada. Ondorio giltzarri horrek agerian uzten du klima-ekintza aplikatzeko premia, berdintasunean eta justizian arreta berezia jarriz. Finantziazio egokiak, teknologien transferentziak, konpromiso politikoak eta elkarteek klima-aldaketara egokitzeko eraginkortasuna areagotzen dute, bai eta emisioen murrizketa ere.

“Ebidentzia zientifikoa zalantzarik gabekoa da: klima-aldaketa mehatxu bat da gizateriaren ongizaterako eta planetaren osasunerako. Mundu-mailan hitzartutako ekintza bat abian jartzea atzeratzen jarraitzen bada, etorkizun duina bermatzeko dugun epe laburra eta azkar murriztuko da”, Hans-Otto Pörtnerrek ondorioztatu duenez.